Amerika’nın petrol fiyatlarındaki “0” ve hatta “eksi fiyat” seviyesi bir anda tüm dünyanın gözünün petrol fiyatlarına çevrilmesini sağladı. Ardı arkasına açıklamalar ve hatta “şimdi benzinciye gidip, depoyu doldurup üstüne para isteyeceğim” esprileri yapılmaya başlandı.
Öncelikle şunu ifade etmek gerekir ki, ABD’de ki bu krizin temel kaynağı, talebin aşırı düşmesi sebebiyle “Nisan 2020” kontratlarının dolmaması ve çıkarılan ürünlerin stoklanacağı depolarında dolu olmasıdır. Hatta o kadar ki, üreticiler boş tankerleri kiralayarak stoklama yoluna bile gitmişlerdir. Her ayın 20’sinde önümüzdeki ayın kontratları yapılmaya başlanmaktadır. Mesela şu günlerde yapılan “Mayıs 2020” için fiyat seviyesi ~17 USD civarlarında seyretmektedir.
Genel kabul görmüş ham petrol türleri Ham Petrol, Brent ve Umman‘dır.
Forex piyasalarda brent petrol “brent” olarak, ham petrol ise “WTI” (Western Texas Intermediate) olarak gösterilmekte ve “Nymex” olarak anılmaktadır. Umman petrolüne ise “diper” denilmektedir
Aslında brent petrolde, diperde birer “ham petroldür”. Brent petrol Kuzey denizindeki Brent, Forties, Oseberg ve Ekofisk bölgelerinden çıkarılmaktadır. Genelde “tatlı petrol” olarak da bilinir ve kolaylıkla rafine edilebilmektedir. Diper ise genelde Ortadoğu’da çıkarılır. “Tuzlu petrol” olarak bilinir ve rafine edilmesi zordur. WTI ise Amerika, Ortadoğu ve bazı Asya ülkelerinde çıkartılmaktadır. “Tatlı petrol” olarak kabul edilmektedir. Rafine edilmesi brente göre zor, dipere göre kolaydır.
Günümüzde petrolün kalitesi içerdiği sülfür ile ters orantılıdır. En az sülfürü brent içermektedir. O yüzden “tatlı” denilir ve rafinesi kolaydır. En çok tercih edilen türdür. WTI da “tatlı” kabul eidlir ama sülfür oranı brente göre yüksektir. Diper ise oldukça yüksek oranda sülfür içerir.bundan dolayı “tuzlu” kabul edilir. Rafinesi en zor petroldür.
Brent petrol denizde çıkarıldığı için nakliyesi daha kolay ve az maliyetlidir. WTI ve diper ise karada çıkarıldığı için en azından limanlara kadar kara nakliyesi gerekir ki, süreyi uzatmakta ve maliyeti arttırmaktadır.
Brent ve Ham Petrol arasında genellikle 5 ila 10 USD arasında fiyat farkı oluşur. Bu farkın temelinde ise rafinerasyon ve nakliye maliyetleri etkilidir. Ayrıca ABD’nin Kaya gazı üretimi de bu farka etki yapmaktadır.
WTI petrolü NYMEX, Brent petrolü ICE, diper ise DME üzerinde işlem görür.
Bugün dünya üzerindeki petrol anlaşmalarının neredeyse üçte ikisi brent petrolü üzerinedir. Dolayısıyla brent petrolü için en yaygın tür diyebiliriz.